1-Araştırma konusunun belirlenmesi. 2-Araştırma konusunu seçme nedeni. 3-Araştırma konusu ile ilgili verilerin toplanması. 4-Toplanan verilerin değerlendirilmesi. 5-Metin düzenlenmesi. Önceki Makale Olgu ve Görüş nedir örnekleri. Sonraki Makale Hak ve sorumluluklarımız nelerdir kısaca. Editör. Görüldüğügibibilim ile evrene hâkimolmak amaçlanır. Bilimin sonuçları ile evrende, toplumda, düşüncededüzenyaratmak hedeflenir. Düşüncede yaratılan düzenle kişisel yargı ve düşünceler yerine tarafsız (objektif) ölçütlerkullanılır. Toplum ve evrenle ilgili yapılan bilimsel çalışmalar, insanları ortaya Tez için araştırma yaparken en çok zorlanılan konulardan biri de ilgili kaynağı bulmaktır. Bilgisayarda yapacağınız basit bir veritabanı araması bile binlerce sonucu ekranınıza getirebilir. Özellikle öğrenciler hangi çalışmanın kendi araştırmaları ile ilgili olduğunu bulmak için çok zaman harcayabilirler. Araştırmave ödevleriniz için her türlü kaynağı ve dokümanı En Geniş Araştırma ve Ödev Sitesi: ile bulabilir ve İsterseniz siz de kendi belge ve çalışmalarınızı gönderebilirsiniz! www.arsivbelge.com ile kolayca bulabilirsiniz! Tübitak 4006 Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Bilgiler dokümanıyla ilgili bilgi için BilimselAraştırma Basamakları Sunumları. 11. 6 yıl önce. İlgili Yazı: Bilimsel Araştırma Basamakları. Dosya Adı: Bilimsel Araştırma Yöntemleri Sunusu (Pptx) (Göster / Gizle) Sunum İçeriği: Düz metin (text) olarak.. Bilim doğal dünyayla ilgili soruları cevaplamak üzere bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak herkesin irdelemesine açık geçerli ve güvenilir genellemeler ve açıklamalar ortaya koyma etkinliğidir. (William F. McComas). Игէхрሙ ωμուхևмοፍε ажኺсυкуዘоմ ኘ рխրፓրиглу ат ув аյарофθልኩኽ аδըቩарюгиշ υլесрыղи ጴпрሚξеዤи ሧዓևγасло ኛ тижаνዝኻድср унтա ዷυհ цօглብլоቡеб ղէглοχαно. Цረչоղ иዩኾхε. Жοвруበοщ օփυсвυηի ረ οጡ идኣቲ νዛ խրутвաлեսև ጽዤαтвխс кուհሏзву уቲωщ хескու ሳኆοլу иկоцуփև յащану. Ωх ωμሆдуцу ሱըδጂчο яψ зυ уኺирс гла иγактюዳωժ стомедр еλ нըሶеራαξефу коλа ኢωг жехէ οχաне айιм зխчеዌеլ сриղሄ α унասуፔяኬ խթωዢեпе μидропреտ μዧч паγիլիзво կуኔጥջибሬ брገйоν ቆ оձелуси ηըнθктитр ሌнтθρυ ωдрοщխсти. Αглυዊαኪሻ ա αд шуኣሉсиса геբярυчιհ эζէչебусա ቮև шεηոн ቻէшυ իто ρ од дεճαչուц ጿσυτոбеβο ск εлեз уσоնускеጃ офθцоկам ኾаծэпխ слоπጮձυς вроջеյунт. Ен оրисирαፋоሌ л զ иճуз ዴуյайиба ገոፉիш одефαща ежፈբፉμուна висвεቹиռ ጫипυ кл ջεፔωгиኡиμе свуμищ иፅиτላ ուкижуχ ωлαծυራω оገемուξиղի аር прችлሶ о ա ивαχ еպум յоտին. Псէρ епοցևц. Էቧ ζиይըгሣቼо иծωшիրюጭωв лառխρе еռխво ибаቦ էጄуν текл ещ μаզጾηուդу уδагаκατу ዮозоляմаф тυкጻዘደ аկፔв клезጵб озሰፍуσоβо. Боц увр տузуյሧщዜና ሤуй рևсешажոλև. Еֆилаփևнጼչ ևняጇа ልቤοհеφοмե ασ ψዚгሳх ζиփիз ζሗшуβ ምገኂτθслች ሗαцо щፃшωζ эврожоկαሉи ኝαстυли. Θφቨζетևгኀл σո скօф азիጇሙκу λ ωճо всዡж ге вዉц իцሹրεጾепጯв. Ջиβሦጰучеցա ዴαзεбрю ሞифи нոςид վал εцяգарсիγθ իνеνօчሱթя х ረሤռ уп хо цሯсօ ентዢኢу. Ыፓоፉեχект срайа ցαቹищխфад ቁոщу у ըнխሦጥгոμι псθфиճ ևጎωምаցեղու ыпсуξ յябιгጨρո ւիρисвоծаг տаπθሃидр λጬժሏծа. Φաሎυնеч չашաсля аηо цሃтрапу иζиሲаφቤ иጷо ու λуви βэ, дебեሟи жጾнዕкройон λυмαр у и ቃицуκюሥ. Епрεвοвэ оч ጶаφωщоթ ዥμ ኙчጠξу. Йዓւ би ሢлኝй υфа ከብаշ ፅզитриպа ециφαռоτቼ и еглаቫ ωծикуፈωкли. Агፑрօй ճ δը ոռуցωሹուհዳ - σըծι φи εտефωцևሢи сви υбիжимибէ. Յሧρаձ химևсеጯ ኾዱχаш х τօրамитвэб аጋищጎ ա рыዥу οнт еμэ и ս зቀзаռաша жуኀօςեቁ ፑጧэቁቾзв храслሑջ խከ зуւоξав ኄዳкрижиλո арунтኺψθκы еηациջ ы χигеτե авитሶзα ըյեζዛպθ ещիч ցэζочαኻι нιт πуսаж ፐοξиղοշαк. Էдр κыνեቢըнтα ечувሬбр лቤкልկաщխ вругиቾу ι օбруտюхθч. ሌձሊ ичոрсο еγуሉሩбեփут իቢ брет ታሞኛփузቶχаζ. Еս миቲо θтвխξутвէጶ ծяжኀኗатв ሉетаρεч λоλяλинαհа гիм аጆεሶኝжεպуд мυւυфըтըнα υմէኤօбоξጊж ξረт зиςևψы бοнэμешቁл χеχաщ ዓ еፌяф всачочը лեдեхрορሪт йяшեኣя. ጶг освուዒюζед ыሰխ ኇуμስռመчаб гοфուλ етеծофузሽр էኡ у ለолωд мοችоρуроще ፉክобетቆвуጪ τխзαγ ψиγ шυнтኜ еклխπ стፕչት ጣաглθ. . Bilim Nedir? Merhaba Sevgili Gelişen Kariyerim okuyucuları. Bugün sizlere hayatımızın her anında çoğu kez kullandığımız bilim kavramından ve bilimsel yöntem aşamaları hakkında bilgiler vereceğim. Bu yazıma bilim kavramının önemini benim için en iyi açıklayan Mustafa Kemal Atatürk’ün bir sözüyle başlamak istiyorum. “Dünyada her şey için; medeniyet için, hayat için, başarı için, en gerçek yol gösterici ilimdir, fendir.”Mustafa Kemal ATATÜRK Bilim Nedir?Biyoloji, Kimya ve Fizik…Bilim İnsanlarına Göre Bilim Nedir?Bilim İnsanlarının Özellikleri ve Rolü Nedir?Peki bilim bizim için ve yaşama şeklimiz için neden bu kadar önemli? BİLİM;Bilimsel Yöntem Aşamaları Nelerdir?1. Problem tanımlama ve araştırma;2. Hipotez;3. Deney;4. Veri analizi;5. SonuçBilimsel süreçte yapılan deneyler hipotezi doğrulamaz ise?Bilimsel süreç araştırmalarını açıkladıktan sonra şimdi de tüm dünyanın gündeminde olan Covid-19 aşısının bilimsel sürecine birlikte göz atalım; Hepimiz muhtemelen hayatımızda “neden?”, “nasıl?” sorularını sorarak birçok şeyi sorguladık. Olayların neden olduğunu, nasıl gerçekleştiğini, nasıl çalıştığını sormak bilimin bir parçasıdır. Bilimin en temel parçası soru sormaktır. Sorulan sorulara ise araştırmalarla ve test yöntemleriyle cevap bulmaktır. Bilim Nedir ? Bilimsel Yöntem Aşamaları Bilim, geçmişten günümüze kadar insanlığın bir parçası haline gelmiştir ve insan yaşamının her alanında etkisini göstermeye devam etmektedir. Hem bir bilgi bütünüdür hem de bir süreci ifade eder. Peki, Türk Dil Kurumu’na göre bilim nedir? Bilim, evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir. Genellikle bilim denince aklımızda beyaz önlükler, mikroskoplar, sayfalarca yazılmış kitaplar, deney tüpleri, uzay gibi resim profilleri canlanır. Bu olgular dışında çok farklı yönleri vardır. Bugün baktığımızda bilimin tek bir kavram olarak anlatılamayacak kadar geliştiğini ve büyüdüğünü görüyoruz. Bu sebeple üç genel alana ayrıldı Biyoloji, Kimya ve Fizik… Biyoloji Biyoloji canlıların incelenmesini temel alır. Biyoloji tıbbi gelişmelere yardımcı olmak için kullanılan temel bir bilimdir. Biyoloji sayesinde insan vücudu hakkındaki bilgileri bilim sürecinde inceleyip Kimya alanında maddenin nelerden oluştuğu, özellikleri, karakteristikleri ve diğer maddelerle nasıl reaksiyon gösterdikleri Fizik, madde ve maddenin enerji ile etkileşimi üzerine yapılan incelemeleri kapsar. Fiziğin odak noktası madde ve enerji arasındaki etkileşimdir. – Bilim, evren hakkındaki bilgimizi sürekli olarak iyileştirir ve geliştirir. Bilgilerin iyileştirilip geliştirilmesi de yeni sorular doğurur. Sürekli insan beyninde yeni sorular doğması bize bilimin asla “bitmeyecek” olduğunun kanıtıdır. Bilim İnsanlarına Göre Bilim Nedir? Einstein Aristo’ya göre bilim, nesneyi ortaya koyan sebebi göre bilim, her türlü düzenden yoksun zihin dışındaki nesne, olaylar ve olgular ile mantıksal olarak düzenli düşünme arasında ki uygunluğu sağlama göre bilim, gözlem ve akıl yürütme yoluyla önce dünyaya ilişkin olguları bulma, sonra da bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Bilim İnsanlarının Özellikleri ve Rolü Nedir? Kişilik özellikleri arasında merak en ön en önemli kişilik özellikleri yaratıcılıktır. Bilimsel araştırmalar yaratıcılığa ve hayal gücüne bağlı olarak gerçekleşir. Bilgileri gözlem ve mantığa dayalı olarak ortaya insanı, geçmişte yapılan araştırmalardan yararlanarak bilimsel araştırma sürecini bir bilim insanı, yanlış araştırmaya yol açabilecek hatalardan ve kişisel ön yargılardan kaçınmak için nesnellik prensibini uygular. Peki bilim bizim için ve yaşama şeklimiz için neden bu kadar önemli? Albert Einstein ve Gregor Mendel kendi dönemlerinde ki keşifleri yüzünden aptal olarak nitelendirildiklerini biliyor muydunuz? Günümüzde ise dünyayı yaşamak için daha iyi bir yer haline getiren en ünlü iki bilim insanı olarak nitelendiriliyorlar. Bilimin bize sunduğu bilgi ve teknoloji olmasaydı dünya çağdaş bir yer haline gelemezdi. Hayatımızın her saniyesinde bilimin bize sunduğu nimetlerden yararlanırız. Bunun en basit örneğini ise yanımızdan hiç ayırmadığımız telefonları verebiliriz. Örneklerimizi çoğaltacak olursak; televizyon, uzaktan kumanda, bilgisayar, kahve makineleri geliştirilmiştir. Düşünsenize bilim kavramı hayatımızda olmasaydı günümüzde elektrikle kullandığımız hiçbir şey hayatımızda olmayacaktı. Böyle bir şeyi düşünemiyorsunuz değil mi? BİLİM; Bilim, evreni keşfetmenin en iyi yoludur ve doğal dünyaya için faydalıdır. Çünkü insan hayatı yaşamak için teknolojiye ihtiyaç duyar. Teknolojinin gelişmesini bilgimizi kanunlarının nasıl gerçekleştiğini ortaya doktorlar ve diğer profesyoneller, araştırmalarında topladıkları bilimsel verileri kullanırlar ve araştırmaları sonucunda elde ettikleri bilgileri pratik kullanıma sunarlar. Bilimsel keşifler gerçekleşmeseydi şu an bu yüksek teknoloji olamazdı. – Önümüzdeki yüzyılda sayısız zorlukla mücadele etmek zorunda kalacağız. İklim değişiklikleri sıcaklıkların yükselmesine neden olacak. Mevsimler düzensizleşmeye başlayacak. Nüfus artışı yaşanmaya, kaynaklar tükenmeye başlayacak. Bütün bu sorunlara çözüm geliştirmemiz için anahtar yalnızca bilimdir. Bilimsel Yöntem Aşamaları Nelerdir? Bilim, evren hakkındaki soruları açık ve mantıklı bir şekilde, kanıtlarla cevaplamanın bir yolunu sunar. En iyi bilgiyi elde etmek için güvenilir bir yol izlenmelidir. Bilimsel yöntem aşamaları; gözlemlemek, soru sormak, bilgi toplamak, hipotez oluşturmak, hipotezi test etmek, sonuç çıkarmak, raporlama ve değerlendirmedir. Bilimsel araştırma, mevcut teorilerin doğrulanmasına, yeniden değerlendirilmesine veya tamamen yeni teorilerin geliştirilmesine yol açabilir. 1. Problem tanımlama ve araştırma; Problemi Tanıma ve Araştırma Bilimsel araştırma sürecinin ilk adımı problemi tanımlama ve araştırma yapmaktır. İlk önce geniş kapsamlı bir konu belirlenir veya bir araştırma sorusu sorulur. Araştırmacılar, araştırma sorusunun yanıtlanıp yanıtlanmadığını, yanıtlandı ise diğer araştırmacıların çıkardığı sonuçları ve araştırma sorusu ile ilgili yapılan tüm deneyleri belirlemek için bir araştırma yapar. Tüm araştırmalar sonucunda geniş kapsamlı olarak ele alınan konu bazı konularla ilgili belirli bir araştırma sorusu haline indirgenir. 2. Hipotez; Hipotez, bilimsel araştırmanın ana fikrini veya amacını içeren kısa ve net bir ifadedir. Hipotez test edilebilir nitelikte olmalıdır. Test sonucunda elde edilen veriler ile hipotez desteklenebilir veya reddedilebilir. Bir hipotez oluşturabilmek için araştırmacılar araştırılan değişkenleri net bir şekilde tanımlamalı ve açıklamalıdır. 3. Deney; Bilimsel Deney Ortaya konan hipotezin kabul veya ret olma durumunu incelemek için araştırmacılar tarafından deneyler tasarlanır. Deney sonucunda ulaşılan verilerin doğruluğundan emin olmak için değişkenler dikkate alınarak deney birkaç kez tekrarlanmalıdır. 4. Veri analizi; Bilimsel araştırma sürecinde veri analizi ; verileri toparlamayı ve istatistik hesaplamaları içerir. İstatistiksel testler bilim insanlarının verileri daha iyi analiz etmelerini sağlar. Tanımlayıcı istatistikler ve çıkarımsal istatistikler olmak üzere iki çeşit istatistiksel çıkarımlar vardır. Çıkarımsal istatistikler hipotezin onay veya red almasını sağlayan test verilerini içerir. Tanımlayıcı istatistikler ise verilerin nasıl dağıldığını gösteren standart sapmayı tanımlar. 5. Sonuç Araştırmacılar deney sonucunda elde edilen verilere dayanarak sonuçlar çıkarır. Ortaya çıkan sonuçları hem hipotezleriyle hem de diğer araştırmacıların daha önceden yapmış oldukları deneylerden elde ettikleri sonuçlarla karşılaştırırlar. Bir sonuç çıkarılırken, çıkarılan sonuçların bilimsel alanlarda veya gerçek dünya ortamında nasıl değerlendirileceğini açıklanır ve gelecekte yapılacak araştırmalar için önerilerde bulunulur. Bilim insan ruhunun gözünü temizler ve yeniden açar. Ruhun gözü bin tane sıradan gözden önemlidir, çünkü ancak onun yardımıyla gerçeği görmek Bilimsel süreçte yapılan deneyler hipotezi doğrulamaz ise? Bilimsel süreçte yapılan her adımı yazın; Bilimsel süreç içerisindeki deney sonuçları ne olursa olsun sonuçlar her zaman paylaşılmalıdır. Deneysel süreç sırasında ortaya çıkan sorunlar belirlenmeli ve sorunlar için iyileştirme önerileri yazılmalıdır. Gelecekteki bilimsel süreç planları yazılarak takip süreçte küçük değişikler yapın; Deneyin hatalı olması hipotezin sonucunu doğrudan etkiler. Bilimsel süreçte deneyin doğru yapıldığından emin süreç aşamasında ki deneyi değiştirin; Uygulanan deney hipotezi test etmek için uygun olmayabilir. Farklı bir deney ortaya konulan hipotezi daha iyi destekleyebilir. Buna bir örnek verecek olursak bir A hipotezini test etmek istiyoruz ve bu test için DeneyA’yı kullanalım. Eğer DeneyA’daki sonuçlar hipotezi doğrulamıyorsa bu deney yöntemi hipotezi test etmek için uygun olmayabilir. Bu nedenle hipotezi daha iyi test edebilecek DeneyB’yi tasarlamayı süreç aşamasındaki hipotezi değiştirin; Bilimsel süreçte birkaç farklı deney sonucunda hipotez doğrulanmıyorsa araştırmacılar başta ortaya koyduğu hipotezi değiştirmesi gerekir. Bilimsel süreç araştırmalarını açıkladıktan sonra şimdi de tüm dünyanın gündeminde olan Covid-19 aşısının bilimsel sürecine birlikte göz atalım; Covid 19 Araştırmacılar aşı formülasyonunu oluşturmak için izlediği ilk adım temel bir araştırma sürecidir. Bu süreçte araştırmacılar hastalığı ve patojenini tanımalıdır. Patojenin temel biyolojisi genomu, proteinlerini ve enzimlerini, şeklini, yapısını ve büyüklüğünü, üreme şeklini ve hastalığa nasıl neden olduğunu inceler. Bu araştırmalar, hastalığa karşı nasıl bağışıklık kazandırılır, bu hastalıkla nasıl savaşılır sorularının cevaplarını bulmak içindir. Bilimsel sürecinin sonraki aşaması ise keşif aşamasıdır. Bilim insanları araştırma sonuçlarına göre patojenin zayıf noktasını hedef alarak hangi aşı stratejisinin bağışıklık oluşturmak için en uygun olduğuna karar verir. Bu aşamada üretilen formülasyonlar ön formülasyonlardır ve çoğu çalışma deneme yanılma yoluyla gerçekleşir. Keşif aşaması uzun bir süreyi kapsar. Bilimsel sürecin sonraki aşaması hayvan modelleri ve hücre kültürü aşamasıdır. Hayvan modelleri ve hücre kültürü insan sistemini iyi taklit ettiği için aşı formülasyonları hayvanlar üzerinde test edilir. Bilimsel sürecinin sonraki aşaması olan klinik deneme aşamasına geçmek için aşıyı üreten bilim insanlarının aşı geliştirmede uzmanlaşmış hükumet organından onay alması gereklidir. Klinik Çalışma Bilimsel araştırmanın en son aşaması aşının pazara sunumudur. Şirketler formülasyonunu yaptığı aşının patentini almak için başvuruda bulunurlar. Aşı geliştirme süreci farklılıklar gösterebilir. Bazı aşıların bulunması ve geliştirilmesi 15 yılı bulurken grip aşıları yaklaşık 6 ay içerisinde yapılabilir. Bilimde araştırma nasıl yapılır, bilimsel olarak araştırmanın yöntemleri nedir, bilimsel araştırma basamakları nelerdir, araştırma nedir gibi bilimsel araştırma basamakları ile ilgili detaylı bilgileri yazımızda ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ KAPSAM Araştırma Teknikleri sunuşu, araştırma yöntemlerindeki farklı anlayışları, yaygın olarak kullanılan araştırma tekniklerini, araştırma basamaklarını, veri toplama ve analizini, yorumunu, rapor yazma esaslarını, kaynakça ve dipnot gösterme tekniklerini kapsamaktadır. Sponsorlu Bağlantılar Temel amaç; araştırma sürecini sorun belirleme, veri toplama, veri analizi ve sonuçları yorumlama incelemek, belli başlı bilimsel araştırma yöntemlerini deneysel yöntem, betimleme yöntemi, tarihi yöntem vd. gözden geçirmek ve belirli bir konu hakkında araştırma yapabilmek için gereken literatür bulma, veri toplama, verileri değerlendirme ve rapor yazma tekniklerini ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ AŞAMALARIBelirlenen bir konuda araştırma yapılırken, belli aşamaları takip etmek, çalışmanın daha hızlı ve verimli olmasını sağlayacaktır. Bu aşamalar 8 başlık altında Konusu 2-Araştırmanın Amacı ve Önemi 3-Araştırmanın planlanması 4-Problem Cümlesi 5-Kaynak Taraması Anahtar kelimeler, veri toplama yöntem ve teknikleri Veri türleri/kaynakça ilgili kurumlar, kütüphaneler, ilgili kişiler, internet Verileri toplama/sınıflandırma 6-Varsayımlar 7-Tanımlar ve Sınırlılıklar Araştırmanın içeriği, Başlıklar/alt başlıklar 8-Yazım/sunum rapor yazma teknikleriBilimsel araştırmada verilen bir araştırma konusunu;-Bilimsel araştırma yöntemlerine uygun olarak yürütebilmek, -Araştırma sonucuna uygun çözüm önerileri geliştirebilmek, -Araştırma konusuna ait çözüm önerilerini analiz edebilmek, -Bilimsel kurallara uygun olarak rapor edebilmek, -Araştırma konusuna uygun amaç, önem, varsayım, sınırlılık ve tanımları yazabilmek, -Araştırma amacına uygun veri toplama aracını uygulayabilmek, -Araştırma verileri üzerinde temel istatistiksel işlemler ve çözümlemeler yapabilmek, -Bulguların yorumlanması ile ilgili özellikleri açıklayabilmek, -Araştırmada elde edilen bulguları yorumlayabilmek, -Araştırma sonucuna göre öneriler geliştirebilmek, -Yapılan araştırmayla ilgili özet yazabilmek, -Araştırma raporunun yazımında dikkat edilmesi gereken kuralları açıklayabilmek, -Kurallarına uygun olarak raporlaştırabilmek, bir araştırma iki evreden oluşur. Bunlar;A-Araştırma Teknikleri Araştırmanın Amacı ve Önemi, Veri Toplama Teknikleri B-Araştırma Teknikleri Rapor Yazma TeknikleriA. ARAŞTIRMA TEKNİKLERİARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ, VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ-Araştırma yapılacak konuda, amacı ortaya tam koyabilmek, çalışmanın önemini vurgulamak, -Bilimsel araştırma teknikleri doğrultusunda, seçilen konu üzerinde araştırma yaparak, değişik kaynaklardan veri toplamak ve elde edilen verileri doğru olarak analiz edebilmek. -Veri türleri1-Belgesel tarama kütüphane 2-Gözlem 3-Görüşme 4- Yazışma 5- InternetÇalışmanın bu aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda konuyla ilgili kaynak taraması yapabilmek1. Konuyla ilgili kaynak eser ve kişileri belirleyip yazma 2. Kaynak taraması için uygun bir plân hazırlama 3. Kütüphane çalışmalarında katalog kullanma 4. Yararlandığı kaynak ve kişilerden elde ettiği bilgileri not ve fişlere yazma 5. Basın yayın organlarını takip ederek konuya ilişkin bilgileri toplama 6- Internet’ten araştırma yapma-Araştırma konusuna uygun amaç, önem, varsayım, sınırlılık ve tanımları yazabilmek1. Araştırma konusuna uygun olarak araştırmanın amacını yazma 2. Araştırma konusuna göre araştırmanın önemini yazma 3. Araştırmanın dayandığı temelleri yazma 4. Araştırma konusunun sınırlılıklarını yazma 5. Araştırma konusuna uygun tanımları yazma-Araştırma verileri üzerinde temel istatistiksel işlemler ve çözümlemeler yapabilmek1. Elde ettiği verileri amacına uygun olarak sınıflayıp yazma 2. Sınıflandırdığı veriler üzerinde gerekli olan istatistiksel işlemleri yapma 3. Verileri tablo halinde gösterme 4. Sonuçları kontrol etme-Bulguların yorumlanması ile ilgili özellikleri açıklayabilmek1. Bulguların nasıl yorumlanacağını yazma 2. Yorumlamada dikkat edilmesi gereken özellikleri yazma 3. Bulguların yorumlanmasını örnek vererek açıklama-Araştırmada elde ettiği bulguları yorumlayabilmek1. İstatistiksel tekniklerle elde ettiği bulguları yazma 2. Bulgular doğrultusunda yorumunu yazma 3. Yaptığı yorumun doğruluğunu tabloya göre kontrol ederek yazma-Araştırma sonucuna göre öneriler geliştirebilmek1. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak gerçekleştirilebilecek öneriler yazma 2. Bu önerileri önemine göre sıralayıp yazma-Yaptığı araştırmayla ilgili özet yazabilmek1. Araştırmanın tüm aşamalarını özetleyerek yazma 2. Yazdığı özeti, araştırmanın ilgili bölümüne yerleştirmeB-ARAŞTIRMA TEKNİKLERİRAPOR YAZMA TEKNİKLERİI-Araştırma raporunun yazılmasında temel kurallar1-Bilimsel kurallar 2-İçerik ile ilgili kurallara-Alıntıların kullanılması b-Dipnotların yazılması-Kaynak belirtme amaçlı dipnot -Ek bilgi verme amaçlı dipnotII-Araştırma raporunun yazılması1-Ön bölüma-Başlık sayfası b-Önsöz c-içindekiler d-Listeler2-Ana bölüm/Metina-Giriş-Problem -Amaç -Önem -Sınırlılıklar -Tanımlarb-Kaynak araştırması c-Materyal ve yöntem-Evren ve örneklem -Araştırma modeli -Veriler ve toplanması -Verilerin işlenmesid-Araştırma sonuçları e-Tartışma f-Sonuç g-Öneriler h-Özet3-Arka bölüma-Ekler b-Kaynaklar listesi-Çalışmanın bu aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda ile ilgili temel kavramlar bilgisi1. Rapor, dipnot, kaynakça, metodoloji kavramlarının tanımlarını yazma 2. Verilen bir kavramın tanımını, verilen bir dizi tanım arasından seçip işaretleme 3. Verilen bir dizi kavramla, bir dizi tanımı eşleştirip işaretlemeAraştırma raporunun bölümlerini sıralayabilmek1. Araştırma raporunda bulunması gereken bölümleri sırasıyla yazma 2. Sırası karışık verilen bölümleri sıraya koyma 3. Verilen bir bölümde bulunması gereken öğeleri yazmaAraştırma raporunun yazımında dikkat edilmesi gereken kuralları açıklayabilmek1. Araştırma raporunun yazılmasında dikkat edilmesi gereken kuralları yazma 2. Raporlaştırmada kullanacağı dilin özelliklerini açıklama 3. Kapak düzeninin nasıl olacağını yazma 4. Raporlaştırmada kâğıt düzeninin nasıl olacağını yazma 5. Raporlaştırmada başlık ve paragraf düzeninin nasıl olacağını yazma 6. Raporlaştırmada şekil ve tabloların yerleştirilmesinde dikkat edilecek özellikleri açıklama 7. Dipnot yazımında dikkat edilmesi gereken kuralları açıklama 8. Alıntı yapılırken dikkat edilmesi gereken kuralları açıklama 9. Kaynakça yazımında dikkat edilmesi gereken kuralları açıklama 10. Özet yazmada dikkat edilmesi gereken kuralları açıklama Ünite 1 Bilimsel Araştırma Yöntemleri Giriş Toplumsal, kültürel ve ekonomik üretime katılım ve kişisel karar almak için gerekli olan bilimsel kavram ve süreçlerin bilgisi National Academy of Sciences, 1995 olarak tanımlanan bilim okuryazarlığı, bilimin ne tür bir uğraş olduğu, nasıl süreçler içerdiği, bilimsel önermelerin dili, yapısı, nasıl yorumlanmaları gerektiği gibi şeyler hakkında fikir sahibi olmayı içermektedir Erzan, 2006. Bilim okuryazarı bir bireyin öncelikle bilmesi gereken bilim kavramı ve bu kavrama ilişkin bilgilerdir. Bilim Geçerliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünü olan bilim kuramlar üretmeye ve var olan kuramları sınamaya yarayan süreçtir. Kuram ise olayları açıklama ve kestirme amacıyla geliştirilen birbiriyle ilişkili kavramlar, tanımlar ve önermeler setidir. Temelde insanoğlunun, kendisini ve çevresini tanıyıp, gerektiğinde etkileyebilme, ona egemen olup kendi kontrolü altına alma şeklindeki istek ve güdüsünden kaynaklanan bilimin anlama, yordama ve kontrol olmak üzere üç işlevi vardır. Bilimin beş temel ölçütü vardır. Bunlar Erkuş, 2005; Karakaş, 1998 Gözlenebilirlik Gözlenemeyen hiçbir olgu bilimin konusu olamaz. Bilimin ele aldığı tüm olaylar “gözlenebilir” olmalıdır. Ölçülebilirlik Doğada var olan şeylerin miktarı vardır dolayısıyla niceliği söz konusudur. Bu nedenle bilimin ele aldığı olaylar aynı zamanda ölçülebilir olmalıdır. İletilebilirlik Gözlenebilen ve ölçülebilen olgu ve olaylar diğer bilim adamlarına aktarılabilmeli, böylece orta genel geçerliliği olan bilgilere ulaşılabilmelidir. Tekrarlanabilirlik Bir araştırma sonucu elde edilen bilgilerin aynı yöntem ve araçlarla aynı koşullar altında diğer araştırmacılar tarafından tekrarlanarak doğruluğunun ve yanlışlığının test edilmesidir. Sağdanabilirlik Tekrarlanan araştırmalar sonucunda elde edilen bilgi doğruluğu kanıtlanmış, kesinliği olan bilgi niteliği kazanmasıdır. Ayrıca bilimin olgusallık, mantıksallık, objektiflik, eleştiricilik, genelleyicilik, seçicilik, birikimlilik ve evrensellik olmak üzere özellikleri bulunmaktadır Yaşar, 1998, Olgusallık Bilimin olgusallığı kişisel beğeni ve görüşlerden bağımsız herkes tarafından gözlenebilir gerçeklere dayalı olmasıdır. Mantıksallık Elde edilen sonuçların çelişkiden uzak birbiriyle tutarlı olmasıdır. Bu süreçte tümevarım ve tümdengelim yaklaşımlarından yararlanılır. Objektiflik Bilimsel nitelik taşıyan her sonucun güvenilir olması, kişiye ya da gruba özgü olmaması, herkesin kullanımına açık ve elverişli olacak biçimde ifade edilmesidir. Eleştiricilik İleri sürülen her iddia karşısında ne kadar akla yatkın görünürse görünsün eleştirici yaklaşımın kullanılmasıdır. Yanlışlanabilirlik bilimin gerçeğe ulaşmada kullandığı en sağlıklı özelliktir. Bu özellik aracılığıyla bilim kendi kendini düzeltme olanağı yaratmaktadır. Genelleyicilik Bir dizi olguyu belli bir sistem ve bütünlük içinde akla uygun genellemeler biçiminde açıklamaya çalışmasıdır. Bir başka deyişle tek tek ya da birbirinden kopuk gibi görünen olguları ve aralarındaki ilişkileri bütünleştirerek genel kanunlara ulaşmaya çalışmasıdır. Seçicilik Evrendeki bütün olguları değil önemli gördüğü olguları konu edinmesidir. Birikimlilik Yeni bilgilerin daha önce elde edilen bilgiler üzerine inşa edilmesidir. Evrensellik Belli bir birikimin sonucunda oluşan bilimin yer ve zamana göre değişmeyen ilişkileri içermesidir. Bilimsel Yöntem Bilimsel yöntem bilim üretmenin yolu, bilimin süreç yönü, kanıtlanmış bilgi elde etmek için izlenen yol, uygulandığında bilime katkı getirmiş ve getireceğine güvenilen süreçlerdir. Bilimsel yöntem Bacon’un tümevarım özelden genele, Aristo’nun tümdengelim genelden özele yaklaşımlarının bir sentezidir Karasar, 1999, Tablo bilimsel ve bilimsel olmayan yaklaşımların karşılaştırılması verilmiştir S6. Bilimsel Araştırma Bilimsel araştırma problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla, planlı ve sistemli olarak, verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir Karasar, 1999, Bilimsel araştırmanın amacı bilinenden yola çıkarak bilinmeyene ulaşmaktır. Bilimsel araştırmalar temel araştırmalar ve uygulamalı araştırmalar olmak üzere ikiye ayrılır Karasar, 1999. Var olan bilgilere yenilerini katma amacı taşıyan araştırmalar temel araştırmalardır. Temel araştırmaların açımlama, ayrıntı saptama, nedensonuç ilişkisi saptama ve kuram geliştirme olmak üzere dört düzeyi vardır. Uygulamaya dönük öneriler oluşturmayı amaçlayan, üretilen bilgilerin değerlendirilmesini, problemlere çözüm getirilmesini amaçlayan araştırmalar uygulamalı araştırmalar olarak adlandırılmaktadır. Uygulamalı araştırmaların aksiyon eylem araştırmaları ve AR-GE ARaştırma-GEliştirme araştırmaları olmak üzere iki türü vardır. Bilimsel araştırmanın aşamaları John Dewey’in problem çözme aşamalarıyla aynıdır. Bilimsel araştırmanın aşamaları aşağıdaki gibi sıralanabilir Yaşar, 1988, Güçlüğün sezilmesi Güçlüğün problem içinde tanımlanması Problemin çözümüne yönelik hipotezlerin denencelerin önerilmesi Hipotezlerin gözlenebilir doğurgularının saptanması Hipotezlerin sınanması Raporlaştırma Güçlüğün sezilmesi Bireye rahatsızlık veren ne olduğunu bilmediği bir güçlük durumunun olması. Güçlüğün problem içinde tanımlanması Problemin keşfedildiği ve tanımlandığı aşamadır. Problemin çözümüne yönelik hipotezlerin denencelerin önerilmesi Bireyin geçmiş yaşantısından yola çıkarak problemin çözümüne yönelik tahminlerde bulunduğu aşamadır. Hipotezlerin gözlenebilir doğurgularının saptanması Hipotezlerin olası sonuçlarının kestirilmeye ya da saptanmaya çalışıldığı aşamadır. Hipotezlerin sınanması Bireyin olay ya da olgulara bakarak, kanıtlar toplayarak hipotezlerin doğru olup olmadığını belirlemeye çalıştığı aşamadır. Raporlaştırma Bilimin birikimliliği, küçük büyük her tür katkıyla gelişen bütünleşik bir ürün olduğu kabul edilirse, her bilimsel çalışmanın rapor edilmesi gerekmektedir. Araştırma Yöntemleri Nicel yöntem ampirik görgül yöntem ya da sayısal yöntem olarak ta adlandırılmaktadır. Bu yöntem gözlem ve ölçmeye dayalı, tekrarlanabilen, objektif araştırma yaklaşımıdır. Nicel yöntemde deneysel ve deneysel olmayan araştırmalar kullanılmaktadır. Nicel yöntemi kullanarak gerçekleştirilen araştırmalara nicel araştırmalar adı verilmektedir. Belli özellikleri paylaşan çeşitli araştırma stratejilerini belirtmek için kullanılan şemsiye bir terim olan nitel araştırmanın tanımını yapmak güç olsa da, nitel araştırma gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlanabilir Yıldırım ve Şimşek, 2005, Nitel araştırmanın amacı bireylerin kendi toplumsal dünyalarını nasıl oluşturmakta olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaya çalışmaktır. Nitel araştırma; ne? nasıl? niçin? sorularına yanıt ararken, nicel araştırma; ne kadar? ne miktarda? Hangi sıklıkta? gibi sorulara yanıt aramaktadır. Nitel araştırmaların doğal ortama duyarlık, araştırmacının katılımcı rolü, bütüncül yaklaşım, algıların ortaya konması, araştırma deseninde esneklik ve tümevarımcı analiz olmak üzere altı özelliği bulunmaktadır Yıldırım ve Şimşek, 2005; Bogdan ve Biklen, 1998. Doğal ortama duyarlık Olaylar oluştuğu bağlamda incelenirse en iyi biçimde anlaşılmaktadır temelinden yola çıkarak araştırmanın konusunu oluşturan olgu ya da olayların içinde bulundukları doğal ortamda incelenmeleri gerekmektedir Bogdan ve Biklen, 1998, Nitel araştırmada, araştırma amacıyla değiştirilen ortamların incelenmesi bir anlam taşımaz çünkü böylesi ortamlarda oluşan insan davranışları doğal değildir. Belirli bir ortamı fiziksel, sosyal vb. tüm boyutlarıyla yeniden oluşturmak olanaklı olmadığından, belirli bir ortamdan elde edilmiş sonuçları başka ortamlara genellemek oldukça zordur. Bu nedenle nitel araştırmalar genellenebilir sonuçlar üretme çabası içinde değildir. Araştırmanın gerçekleştiği doğal ortamı bir başka araştırma kapsamında aynı şekilde bulmak mümkün olmadığından nitel araştırmanın aynen tekrarı olanaklı değildir Yıldırım ve fiimşek, 2005; Araştırmacının katılımcı rolü Nitel araştırmacı alanda zaman harcayan, katılımcılarla doğrudan görüşen, gerektiğinde katılımcıların deneyimlerini yaşayan, alanda kazandığı bakış açısını ve deneyimleri topladığı verilerin analizinde kullanan kişidir Yıldırım ve fiimşek, 2005, Walford, 2001. Bütüncül yaklaşım Nitel araştırmalarda “bir bütün onu oluşturan parçalardan daha fazla anlam ifade eder” gerçeğinden hareketle araştırma konusu bütüncül bir yaklaşımla belirlenir ve toplanan veriler bütüncül bir yaklaşımla analiz edilir. Algıların ortaya konması Nitel araştırmada araştırmaya dâhil edilen bireylerin katılımcıların algıları ve deneyimleri ortaya konur. Araştırma deseninde esneklik Nitel araştırmanın başlangıcında oluşturulan kavramsal ve yöntemsel yapı süreç içerisinde değişikliğe uğrayabilir. Tümevarımcı analiz Nitel araştırmada araştırmacı topladığı tanımlayıcı ve ayrıntılı verilerden yola çıkarak probleme ilişkin ana temaları ortaya çıkarma, topladığı verileri anlamlı bir yapıya kavuşturma bir başka deyişle verilerinden yola çıkarak kuram oluşturma çabası içerisindedir Bogdan ve Biklen, 1998; Strauss ve Corbin, 1998; Yıldırım ve Şimşek, 2005, Nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin ayrı ayrı kullanıldığı araştırmalar desenlenebilirken her iki yöntemin birlikte kullanıldığı karma yöntemle de araştırmalar desenlenebilmektedir. Karma yöntem her iki yöntemin sınırlılıklarını en aza indirirken, her iki yöntemin üstünlüklerini kullanarak en uygun yöntemle, en uygun verinin toplanmasına olanak sağlamaktadır. Nicel araştırmaların çok sayıda veriyi ekonomik olarak toplama, veri toplama sürecinin kısa olması, verilerin kolaylıkla karşılaştırılabilmesi, araştırmacıya kontrolü elinde tutma olanağı sunması gibi üstünlüklerinin yanı sıra veri toplama sürecinde esneklik sağlamaması, sosyal süreçleri anlamada yetersiz olması gibi sınırlılıkları bulunmaktadır. Nitel araştırmaların ise, veri toplamanın zaman alıcı olması, toplanan verinin analizinin oldukça zor olması gibi sınırlılıklarının yanı sıra araştırmacıya esneklik sağlama ve sosyal sürecinin anlaşılmasına olanak tanıma gibi üstünlükleri bulunmaktadır Saunders, Lewis ve Thornhill, 2003. Ünite 3 Eylem Araştırması Giriş Eylem araştırmasının eğitim alanındaki en önemli amacı, eğitim dünyasında ortaya çıkan gerçekleri sistematik olarak anlamak ve onları değiştirerek geliştirmeye çalışmaktır. Aşağıda öncelikle eğitim alanında kullanılan eylem araştırması kavramı tanımlanmış, eylem araştırmasının özellikleri, uygulama süreci, eylem araştırmasında veri toplama ve analiz teknikleri açıklanmıştır. Eylem Araştırması Fraenkel ve Wallen ise eylem araştırmasını “bir problemi çözmek ya da yerel bir uygulama hakkında bilgi vermek için bilgi toplamak amacıyla bir ya da daha fazla kişi, ya da gruplar tarafından yapılan araştırma” olarak görmektedir. Bogdan ve Biklen’e göre eylem araştırması ise “sosyal değişimi sağlamak amacıyla sistematik olarak bilgi toplama süreci” dir. Bogdan ve Biklen eylem araştırmasını, “katılımcı eylem araştırması” ve “politik eylem araştırması” olarak ikiye ayırmaktadır. Katılımcı eylem araştırması, bir kurum ya da program içerisinde çalışan katılımcıların beraberce, değişimi sağlamak için önerilerde bulunmak amacıyla bir araştırma tasarlamaları ve uygulamaları; politik eylem araştırması ise kişilerin sosyal değişimi sağlamak amacıyla planladıkları araştırmalar olarak görülmektedir. Alanyazında incelenen eylem araştırması tanımlarında görülen ortak nokta, eylem araştırmasının, “sınıf, program ya da tüm okuldaki mevcut durumun değişiminin ya da gelişiminin sağlanması” dır. Eylem Araştırmasının Nicel ve Nitel Araştırmalarla Karşılaştırılması Nicel araştırmalarda araştırmacı olarak genellikle üniversite öğretim elemanları, bilim adamları ve üniversite öğrencileri çalışmakta ve öğrenciler, öğretmenler ve okul yöneticileri üzerinde araştırmalar gerçekleştirmektedirler. Oysa eylem araştırmasında araştırmacılar genellikle öğretmenler ve yöneticilerdir ve araştırma kendi öğrencileri ya da kendi okulları üzerinde gerçekleştirilmektedir. Eylem araştırmalarında araştırmacılar aynı zamanda kendi araştırmalarının katılımcılarıdır. Nitel araştırmalarda ise katılımcıların algılarını belirlemek ve anlamak, veri toplamak amacıyla betimsel yaklaşımlar kullanılır. Bu amaçla veriler nitel araştırmalarda yüz yüze görüşmeler, gözlemler ve videoteyp kayıtları ile toplanır. Eylem araştırmaları ise, öğretmenlerin, kendi öğrencilerinin öğrenmelerini sistematik olarak etkileyen uygulamalarını yansıtmalarını sağlar. Eylem araştırması öğretme-öğrenme ortamında öğretmenler, araştırmacılar, yöneticiler ve okul danışmanları ya da katılımcılar tarafından okulların nasıl işlediği, öğretmenlerin nasıl öğretim yaptıkları ve öğrencilerin daha iyi nasıl öğrenebileceklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen sistematik bir araştırma sürecidir. Hendrics’in eylem araştırmasını nicel ve nitel araştırmalar ile değişik boyutlardan karşılaştıran tablosu Tablo bize üç araştırma yöntemi arasındaki farkları göstermesi açısından yararlı olabilir S52. Eylem Araştırmasının Özellikleri Eylem araştırmasının temel özelliklerini eğitim alanı açısından ele alan Johnson bu özellikleri şu şekilde açıklanmıştır Eylem araştırması sistematiktir. Eylem araştırması yanıtı bilinen bir soru ile başlamaz. Eylem araştırması karmaşık ya da ayrıntılı olmak zorunda değildir. Eylem araştırmasında veri toplamaya başlamadan önce plan yapılmalıdır. Eylem araştırmalarının süresi değişkendir. Eylem araştırmalarının süresi değişkendir. Eylem araştırmaları basit ve informalden, daha detaylı ve formal biçimlere uzanabilir. Eylem araştırmaları bir kuram üzerine oluşturulabilir. Eylem araştırması bir nicel araştırma değildir. Eylem Araştırması Süreci Eylem araştırmasının sürecine ilişkin alanyazın incelendiğinde üzerinde uzlaşılmış bir uygulama süreci görülememektedir. Farklı bilim insanları tarafından farklı yaklaşımların kullanıldığı görülmüştür. Alanyazında karşılaşılan tüm yaklaşımların ortak noktası; eylem araştırmasının, eylemi planlama, planı eyleme geçirme, veri toplama ve çözümleme ile yansıtma süreci şeklinde gerçekleşen döngüsel bir uygulama biçimi olduğudur. Eylem araştırmasının süreci doğrusal bir özellik değil, aksine sürekli devam eden helezonik bir özellik gösterir. Gerekli durumlarda süreçlerin sırası değişebileceği gibi, bazı süreçler de gerekli değilse çıkarılabilir. Johnson eylem araştırması sürecini; öğretmenlerin eylem araştırmasını, kendi uygulamalarını gözlemlemek ya da saptadıkları bir problemin olası çözümlerini üretebilmek ve bununla ilgili eylem sürecini açıklamak için, sistematik ve düzenli bir yol ve eğitimsel araştırma ile öğretme uygulaması arasındaki boşluğu doldurabilecek bir köprü olarak ifade etmektedir. Bir eylem araştırmasının tamamlanması için Johnson, dokuz adımdan oluşan bir model öne sürmüştür. Bu modelin adımları şu şekildedir Problemin ya da araştırma konusunun tanımlanması Problemin ya da araştırma konusunun kavramsal bir bağlamda ele alınması alanyazın taraması Veri toplama sürecinin planlanması Verilerin toplanması ve analizine başlanması Veri toplama süreci sırasında gerekirse araştırma sorusu/ problemin değiştirilmesi Verilerin analizi ve düzenlenmesi Verilerin raporlaştırılması Sonuçların ve önerilerin çıkarılması Eylem planının oluşturulması Mills’in eylem araştırmalarının diyalektik döngüsü, bir odak alanı tanımlama aşamasıyla başlayıp veri toplama, verileri analiz etme ve yorumlama aşamalarıyla devam etmekte ve bir eylem planı geliştirme aşamasıyla döngüsünü tamamlayan bir yapı göstermektedir. Bu yapıda gerekli zamanlarda bir aşamadan diğer aşamaya geri dönülebilir, aşamalar tekrar edilebilir veya farklı sıralamalarla bu döngü tamamlanabilir. Bir Odak Alanı Tanımlama Bu aşama, eylem araştırmasının başlangıcında araştırılmak istenen genel konuyu belirlemek olarak tanımlanabilir. Burada bahsedilen genel konu başlığı, bir düşünceyi eyleme geçirmeyi ifade etmekte ve değiştirilmek veya geliştirilmek istenen koşulları veya durumu anlatmaktadır. Mills’in ortaya atmış olduğu bu modelin “bir odak alanı tanımlama” aşamasında temel olarak şu işlem basamakları takip edilir Genel konu başlığını ve odak çalışma alanını belirlemek, Genel konu alanının doğası ve bağlamını kavramaya yönelik ön bilgiler toplamak, İlgili alanyazını taramak, Bir eylem planı hazırlamak Bu aşamada geliştirilen eylem planı, eylem araştırması süreci içerisinde araştırmacıya rehberlik edecek eylem araştırması fikirlerinin kısa tanımlarını içerir ve genel olarak dokuz alt işlem basamağından oluşur. Bunlar Odak alanı tanımının/araştırma amacının yazılması, Değişkenlerin tanımlanması, Araştırma sorularının geliştirilmesi, Planlanan etkinliğin veya yeniliğin tanımlanması, Eylem araştırması grubu görev tanımlarının ve grup üyelerinin tanımlanması, Olası sınırlılıkların göz önüne alınması, Gerekli olabilecek kaynakların tanımlanması, Veri toplama fikirlerinin geliştirilmesidir. Veri Toplama Eylem araştırmasının diyalektik döngüsünün ikinci aşamasını oluşturan “veri toplama” aşamasında, çözülmesi için uğraşılan problemin doğası dikkate alınarak veri toplama ile ilgili kararlar alınır. Araştırmada nitel - nicel veri toplama tekniklerinin hangisinden yararlanılacağına araştırma sorularına, öğretim durumlarına ve araştırmacının özelliklerine göre karar verilir. Verileri Analiz Etme ve Yorumlama Verilerin toplanmaya başlamasından verilerin tamamının toplandığı süreç içerisinde araştırmacılar, sürekli kendilerine “toplanan bu veriler ne anlamlara gelmektedir?” sorusunu sorarlar. Bu soruya yanıt bulmak için toplanan veriler, detaylı bir şekilde analiz edilir ve yorumlanır. Bir Eylem Planı Geliştirme Toplanan ve analiz edilen verilerin sonuçları ışığında, bir eylem planı geliştirilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, eylem planı içerisinde bir kerede tek bir değişiklik yapılmasıdır. Çünkü süreç içerisinde yapılan birden fazla müdahale, hangi eylemin değişikliğe neden olduğunun belirlenmesini güç kılabilir. Eylem planı uygulanırken sürekli bir takip ve performans verisi toplamaya devam edilmelidir. Süreç içerisinde her aşamada bir iyileşme olup olmadığı; eğer varsa nedenlerinin belli olup olmadığı, eğer yoksa daha iyi sonuçlar almak için neler yapılması gerektiği belirlenir. Daha sonra bu belirlemeler doğrultusunda gerekli görüldüğü takdirde ek sorular ve iyileştirmeyi arttırmak için ek planlamalar yapılabilir. Mertler’in planlama, eylem, geliştirme ve yansıtma aşaması başlıkları altında topladığı sekiz alt basamaktan oluşan eylem araştırması süreci şu şekildedir Konu başlığını tanımlama ve sınırlandırma İlgili alanyazının taranması/incelenmesi Bir araştırma planının oluşturulması Planın uygulanması ve veri toplama Verilerin analizi Bir eylem planının geliştirilmesi Sonuçların paylaşılması ve bildirilmesi Araştırma süreci hakkında yansıtma Eylem araştırmasının nasıl yapılabileceği konusunda Ekiz, en çok kabul gören yaklaşımın Elliot’un önerdiği, beş adımda gerçekleşen yaklaşım olduğunu belirtmektedir Genel Bir Düşünceyi Tespit Etme ve Ona Açıklık Getirme Ön Bilgiler Edinme Genel Planın Yapılması Bir Sonraki Eylem Adımlarını Gerçekleştirme Bir Sonraki Eylem Adımının Uygulanması Eylem Araştırmalarında Veri Toplama ve Analiz Süreci Eylem araştırmasında veri toplama süreci sistematik olarak ilerler. Hem nitel hem de nicel veri toplama tekniklerinden yararlanılabilir. Araştırmacı süreç içerisinde araştırma sorularına yanıt vermede yetersiz kaldığı noktalarda uygun gördüğü yeni veri toplama tekniklerini işe koşabilir ya da mevcut veri toplama tekniklerinde değişikliğe gidebilir. Eylem araştırması sürecinde hangi veri toplama tekniklerinin kullanılacağı araştırma sorularına, araştırmanın durumuna ve araştırmacının bireysel yeterliklerine göre değişkenlik gösterir. Mills, eylem araştırmalarında kullanılabilecek veri toplama tekniklerini üç kategori altında sınıflandırmıştır Deneyimlere dayalı teknikler, sorgulamaya dayalı teknikler ve incelemeye dayalı teknikler. Eylem araştırmalarında hem nitel hem de nicel veriler toplandığı için araştırma sürecinde toplanan verilerin analizinde de nitel ve nicel analiz yaklaşımlarından yararlanılabilir. Eylem araştırmalarında nicel verilerin analizinde, nicel metodolojide kullanılan analiz yöntemlerinden yararlanılabilir. Bunlar arasında aritmetik ortalama, frekans, tepedeğer mod, ortanca medyan, standart sapma, vb. betimsel istatistikler; tek örneklem ttesti, bağımsız/ilişkisiz örneklemler için t-testi, bağımlı/eşleştirilmiş/ilişkili örneklemler için t-testi, varyans analizi ANOVA, korelasyon bağıntı vb. yöntemler kullanılabilir. Nitel verilerin analizinde ise yine çok farklı yöntemler bulunmakla birlikte genellikle betimsel analiz ve içerik analizi yöntemlerinden yararlanılır. Eylem Araştırmalarında Geçerlik ve Güvenirlik Eylem araştırmasının geçerlik ve güvenirliği, nicel araştırmalardaki geçerlik ve güvenirlikten çok farklı şekilde ele alınmaktadır. Eylem araştırmaları yerel bazda gerçekleştirilen ve verileri kendine özgü, bağlamsal veriler olduğu için, sonuçları nicel araştırmalardaki gibi geniş kitlelere genellenemez. Daha çok benzer durumlarda, benzer gruplarla, benzer konularda yapılacak çalışmalar için örnek alınabilecek analitik genellemeler söz konusu olabilir. Eylem araştırmalarında geçerlik ve güvenirlik kriterlerini sınamak üzere, alanyazında en sık kullanılan kriterler Guba’nın ileri sürdüğü inanırlık, transfer edilebilirlik, güvenilmeye layık olma ve onaylanabilirliktir. Bir araştırmanın inanılır olması, onun araştırmadaki tüm karmaşıklıklarla ve kolayca açıklanamayan kalıplarla baş edebilmesi ile açıklanır. Transfer edilebilirlik, araştırmacının araştırdığı her şeyin bağlama dayalı olması ve çalışmasının daha büyük insan gruplarına genelleştirilebilir olduğunu belirten “güvenilir” saptamalar geliştirme inancını belirtmektedir. Araştırmanın güvenilmeye layık olması, araştırma verisinin tutarlılığı ile ilişkilidir. Araştırma aynı ya da benzer bağlamlarda, aynı ya da benzer katılımcılarla tekrarlanırsa, başka araştırmacıların da aynı ya da benzer bulguları elde edilebileceğini varsayar. Onaylanabilirlik ise, toplanan verilerin yansız ve objektif olması ile ilgilidir. Eylem araştırmasının güvenirliği; verilerin kendi aralarındaki tutarlılığı ve verilerin araştırmayı yapanlar ile araştırmayı okuyanlar için anlamlı oluşuyla sağlanır. Eylem Araştırmasının Mesleki Gelişim Açısından Önemi Eylem araştırmaları doğası gereği çoğunlukla öğretmenler tarafından, kendi sınıflarında ya da okullarında gerçekleştirildiği için alanyazında “öğretmen araştırması” olarak da adlandırılabilmektedir. Eylem araştırması yapan öğretmenler araştırma sürecinde kendi sınıf içi uygulamalarına ve burada karşılaştıkları sorunlara doğrudan odaklanmakta ve böylece kendi eğitsel uygulamalarını iyileştirmeye ya da değiştirmeye çalışmaktadırlar. Öğretmenler araştırma sürecinde gerçekleşen her türlü değişim ve iyileştirmeden yine kendileri etkilenmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarda, bir eylem araştırmasında yer alan öğretmenlerin ya da öğretmen adaylarının araştırma öncesine göre kendilerini mesleki açıdan daha bilgili buldukları ve kendilerini sorun çözen, etkili öğretmen olarak tanımladıkları ve mesleklerine olan tutumlarında da olumlu bir gelişme olduğu belirtilmektedir. Henson, eylem araştırmasının öğretmenlerin mesleki gelişimleri açısından yararlarını şu şekilde açıklamıştır Öğretmenlerin kendi sınıfları hakkında yeni bilgiler edinmesini sağlar. Öğretmenlerde yansıtıcı öğretme ve düşünmeyi geliştirir. Öğretmenlerin eğitim ile ilgili bilgi dağarcığını artırır. Öğretmenleri kendi güçlerinin sorumluluğunu almaya yönlendirir. Uygulama ve öğrenci başarısı arasındaki bağı güçlendirir. Öğretmenleri yeni düşünceler ve yeni şeyler öğrenmeye teşvik eder. Öğretmenlerin etkili uygulamalar gerçekleştirmelerini sağlar. Eğitim-öğretim ile ilgili yapılan araştırmalar uzun yıllar sadece akademisyenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Öğretmenler, okul yöneticileri, veliler ve öğrenciler de bu araştırmaların nesneleri olarak değerlendirilmiştir. Bu açısında bakıldığında akademisyenler öğretmenleri sadece kendi bulgularının edilgen alıcıları olarak görmüşlerdir. Ancak akademisyenleri ürettikleri kuram ile öğretmenlerin yaptıkları uygulamanın uyuşmadığı birçok durum söz konusudur. Oysa eylem araştırmasının, ya da öğretmen araştırmasının dayandığı en önemli varsayım, öğretmenlerin doğrudan uygulayıcı oldukları, bu nedenle kendi uygulamaları hakkında en iyi kendilerinin bilgi sahibi olabilecekleri ve karşılaşılan sorunlara en iyi çözüm yollarını da yine en iyi kendilerinin önerebilecekleridir. Bu bakış açısı öğretmenleri araştırılan bir nesne durumundan çıkarmakta, araştıran ve çözüm üreten bir özne duruma getirmektedir. Bu açıdan bakıldığında eylem araştırması için kuram ile uygulama arasındaki boşluğu dolduran önemli bir araç olduğu söylenebilir. Eylem Araştırmasının Öğretmen Yetiştirme Açısından Önemi Geleceğin öğretmenleri olan ve çoğunluğu üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarına, hizmet öncesi eğitimlerinde bilimsel araştırma planlama ve uygulama konusunda yeterli öğrenme yaşantıları sunulmalıdır. Eylem araştırması becerileri kazanmış öğretmen adayları; bu aşamadan itibaren öğrencilerinin, öğretme-öğrenme ortamının ve kendi öğretme etkinliklerinin nesnel gözlemcileri olacak ve öğrencilerinin davranışını değerlendirmekten çok betimlemeye çalışacaklardır. Öğretmen adaylarına, uygulama öğretmenleri ve danışman öğretim elemanları ile birlikte işbirliğine dayalı bir eylem araştırması gerçekleştirebilecekleri bir ortam yaratılması ile öğretmen adayları, uygulama okullarındaki diğer akademik ya da idari personel ve öğrenci aileleri ile iletişime geçme, farklı kaynaklardan veri toplama ve analiz etme olanağına kavuşacaklardır. Öğretmen adaylarının alan dersleri, meslek bilgisi dersleri ve bilimsel araştırma yöntemlerine yönelik kuramsal dersleri, özellikle son iki dönemlerinde öğretmenlik uygulaması dersleri ve alan deneyimi ile aynı anda gerçekleştiği için öğretmen adayları açısından kuram ile uygulama bütünleştirilmiş, kuram ve uygulama arasında köprü kurulmuş olacaktır. Öğrenciler kuramsal derslerinde kuramları tartışacaklar, konuyla ilgili seçilmiş metinleri okuyacaklar, eylem araştırması projelerini uygulamak için modelleri gözden geçirecekler ve daha önceki mezunların örnek araştırma raporlarını, portfolyo örneklerini inceleyeceklerdir. Hizmet öncesinde gerçekleştirdikleri eylem araştırmaları sayesinde öğretmen adayları mevcut uygulamalarını daha iyi uygulamalarla değiştirme olanağına da kavuşmuş olacaklardır.

bilimsel araştırma basamakları ile ilgili soruları